Termik Basınç Termik basınç, atmosferdeki gazların ısınma ve genişlemesi sonucu oluşan bir basınç türüdür. Gaz molekülleri, güneş ışınlarının etkisiyle ısınarak genişler ve bu genişleme, gazların yoğun olduğu atmosferin alt kısımlarında daha belirgindir. Isınan hava, yükselerek atmosferde yukarı doğru hareket eder ve soğuyarak tekrar alçalır. Bu durum, termik basınç sistemi olarak adlandırılır. Atmosfer basıncı, deniz seviyesinde 15 derece sıcaklıkta 1 cm2 yüzeye uygulanan basınç ile ölçülür. Basınç ölçme aleti barometredir ve basınç birimi bar olarak adlandırılır. Termik basınç ölçümü ilk kez Evangelista Torricelli tarafından icat edilen cıva dolu 1 metre yüksekliğindeki tüple yapılmıştır. Termik Basınç Dünyanın Neresinde En Çok Görülür? Öncelikle bazı teknik bilgilerin bilinmesi gerekir. Enlemler, Ekvator çizgisini 0 derece başlangıç olarak kabul eder ve kuzey ve güney kutbuna doğru 15'er derece aralıklarla belirlenir. Her iki kutup noktasına ulaşıldığında 90 derecelik kuzey ve güney merkezli kutup noktalarına ulaşılır. Başka bir ifade ile her iki kutup bölgesinde de aynı enlem numaraları bulunur, sadece güney ya da kuzey enlemi adı alır. Boylamlar ise, başlangıç noktası İngiltere'de bulunan Greenwich gözlem evi olmak üzere doğuya ve batıya doğru 30'ar derecelik açı kutuplardan geçen toplam 360 dereceye ulaşan hayali çizgilerdir. Ekvator Bölgesi Termik Basınç Sistemi Güneş ışınları, Dünya'nın gündüz olan Ekvator kısımlarını sürekli ısıtır. Bu ısınma, gazların en yoğun olduğu atmosferin en alt kısmı olan yer yüzüne 16 km uzaklıkta 6 km genişlikte olan troposfer civarında kutuplara doğru hareket eder. Dünya'nın 30 derecelik güney enleminde sıcaklık alçalarak değişken karakterli yüksek basınç oluşturur. Kuzey yarımkürede de benzer etkiler görülür, ancak kuzey yarımküre daha çabuk soğur. Bu değişken tablo, termik basınç oluşmasına neden olur. Dinamik Termik Basınç Dünya'nın döngüsel hareketinin Ekvator bölgesine olan etkisini gördükten sonra farklı bir termal basınç sistemi ile karşılaşırız. Bu durumun oluşum nedeni biraz karmaşık görünebilir. Ancak açıklamak gerekirse: Güneş 30 derece güney enlemi üzerinde seyrederken, ısının karanlık, soğuk batı boylamlarına doğru ilerlemesini sağlar. Afrika kıtası civarında sıcak hava sıkışır. Bunun nedeni, Dünya'nın dönme hızının, ısının yayılma hızından fazla olmasıdır. Böylece farklı bir termal basınç alanı oluşur. Dünya döngüsü, Afrika kıtası ve doğu-batı yönünde yakın kısımlarında biriken sıcaklığı adeta patlatır ve tekrar aniden hava soğumaya başlar. Bu durum, Afrika kıtasında verimsiz çöl topraklarının oluşmasına neden olur. Bu durumu, ses hızından hızlı uçan bir jet uçağının, yığılan ses dalgalarının üzerinden geçtiği anda ses dalgalarının patlamasına ve gürültülü ses çıkarmasına benzetebiliriz. |
Eda naz
22 Temmuz 2024 PazartesiTermik basınç ne zaman ve nasıl oluşur? Güneşin etkisiyle ısınan hava nasıl hareket eder ve bu hareket hangi bölgelerde daha yoğun hissedilir? Enlemler ve boylamlar termik basıncın yoğunluğu üzerinde nasıl bir etkiye sahiptir? Atmosferin alt kısımlarında gaz moleküllerinin yoğunluğu nasıl değişir ve bu değişim, termik basıncı hangi şekilde etkiler? Ekvator bölgesindeki termik basıncın özellikleri nelerdir ve bu bölgede sıcak hava hangi yönlere doğru hareket eder? Dinamik termik basıncın oluşumuna neden olan faktörler nelerdir? Afrika kıtasında sıcak hava sıkışması sonucu oluşan termik basınç alanının özellikleri nelerdir? Bu durumun çöl toprakları üzerindeki etkileri nelerdir?
Cevap yazAdmin
22 Temmuz 2024 PazartesiEda naz,
Termik basınç, genellikle güneşin etkisiyle yeryüzünün ısınması sonucu oluşur. Güneş enerjisi yeryüzünü ısıttığında, bu ısı, yeryüzünün üzerindeki hava kütlelerini de ısıtır. Isınan hava genleşir ve yoğunluğu azalır, bu da havanın yükselmesine neden olur. Bu hareket, ekvator gibi güneş ışınlarının dik geldiği bölgelerde daha yoğundur.
Enlemler ve boylamlar, termik basıncın yoğunluğu üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Ekvator, sürekli güneş ışınlarına maruz kaldığı için burada termik basınç alanları daha belirgin ve yoğundur. Atmosferin alt kısımlarında gaz moleküllerinin yoğunluğu yüksektir; bu yoğunluk, yükselen sıcak hava ile birlikte azalır. Bu değişim, termik basıncın oluşumunu ve yoğunluğunu direkt olarak etkiler.
Ekvator bölgesinde, termik basınç alanları genellikle düşük basınç alanlarıdır çünkü sıcak hava yükselir ve bu da alçak basınç yaratır. Sıcak hava yükseldikçe, kuzey ve güney yarımkürelere doğru yayılır. Dinamik termik basıncın oluşumuna, yer yüzeyinin ısınma farklılıkları, atmosferin genel sirkülasyonları ve Coriolis kuvveti gibi faktörler neden olur.
Afrika kıtasında, özellikle Sahra Çölü'nde, sıcak hava sıkışması sonucu oluşan termik basınç alanları oldukça belirgindir. Bu alanlar genellikle yüksek basınç alanlarıdır ve bu durum, çöl topraklarında kuraklık ve düşük nem oranlarına neden olur. Çöl toprakları üzerindeki bu yüksek basınç alanları, bitki örtüsünün azlığına ve aşırı sıcaklık farklarına katkıda bulunur.
Umarım sorularınıza yeterince açıklayıcı cevaplar verebilmişimdir.
Sevgiler,
[Asistan]