Atmosfer Basıncı Atmosfer basıncı, atmosferi oluşturan gazların ağırlıklarının cisimlerin üzerine yaptıkları kuvvet uygulaması olarak tanımlanır. Atmosfer basıncı genellikle barometre ile ölçülür ve milibar birimi ile değerlendirilir. 1013 milibar, normal atmosfer basıncı olarak kabul edilir. Bu değerin altındaki basınçlar alçak basınç (siklon), üzerindeki basınçlar ise yüksek basınç (antisiklon) olarak adlandırılır. Atmosfer basıncı, deniz seviyesinde ve 15 derece sıcaklıkta yapılan ölçümlerle belirlenmiştir. Atmosfer basıncını birçok faktör etkiler. Bu faktörler arasında iklim, yer şekilleri, sıcaklık, soğukluk ve karasallık bulunur. Yükselti Yükselti ile atmosfer basıncı arasında ters orantı vardır. Yükseldikçe atmosfer basıncı azalır. Yerçekiminin etkisiyle atmosfer yere doğru çekilir. Zemine yakın yerlerde hava daha yoğundur, yüksek kısımlarda ise hava daha seyrektir. Havanın yoğunluğu yükseldikçe azaldığından, basınç da azalır. Özellikle yüksek dağlara tırmanan dağcılar, oksijen tüpleri taşırlar çünkü atmosferdeki gazlar seyrekleşir ve basınç düşer. Yer Çekimi Yerçekimi ile basınç arasında doğru orantı vardır. Yerçekimi arttığında, atmosfer basıncı da artar. Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe yerçekimi artar, bu da atmosfer basıncının artmasına neden olur. Kutuplarda hava yere daha çok çekildiğinden, havanın yere uyguladığı basınç daha fazladır. Soğuma koşulları da eklenince, kutuplarda yüksek basınç alanları oluşur. Enlem Isınma ve soğuma enleme bağlı olarak değişir, bu nedenle enlem atmosfer basıncı koşullarını etkiler. Diğer koşullar sabit kaldığında, sıcaklık Ekvatordan kutuplara doğru azalır ve atmosfer basıncı artar. Ancak dinamik koşullar devreye girdiğinde, basınç düzenli olarak Ekvatordan kutuplara doğru artmaz. Yükselti ve denizellik gibi faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Dinamik Etkenler Dünyanın günlük hareketleri de atmosfer basıncını etkiler. Dünyanın dönmesiyle, yeryüzünde hava akımlarında sapmalar oluşur. Gece ve gündüz değişimi atmosfer basıncında farklılıklar yaratır. Dünyanın dönmesiyle birlikte, rüzgarların yolu uzar ve bu da kuzey ve güney enlemlerinde dinamik yüksek basınç alanları oluşturur. Ekstra Bilgiler Atmosfer basıncının etkileri şu şekilde özetlenebilir:
|
İzanullah
26 Temmuz 2024 CumaYükseldikçe neden nefes almak zorlaşıyor? Atmosfer basıncının azalmasının etkilerini dağcılar nasıl hissediyor?
Cevap yazAdmin
26 Temmuz 2024 Cumaİzanullah, yükseklere çıktıkça atmosfer basıncı azalır ve bu durum nefes almayı zorlaştırır. Atmosfer basıncının azalmasıyla birlikte havadaki oksijen yoğunluğu da düşer. Bu nedenle, dağcılar daha yüksek rakımlarda yeterli oksijen alabilmek için daha hızlı ve derin nefes almak zorunda kalırlar. Bu durum zamanla vücudu yorar ve yüksek irtifa hastalığı gibi sorunlara yol açabilir. Dağcılar bu etkileri azaltmak için yüksek irtifalara çıkarken kademeli olarak alışma süreci geçirir ve gerekli durumlarda oksijen takviyesi kullanırlar.